• Նորություններ
• Հղումներ
• Գործընկերները
• Կայքի Քարտեզ

ԲՂԵՆՈ ՆՈՐԱՎԱՆՔ, ՀՀ Սյունիքի մարզի Բարձրավան գյուղից արևելք, անտառապատ դարավանդի վրա: Ըստ պատմիչ Ստեփանոս արք. Օրբելյանի, 936-ին վանքը հիմնադրել և Ս. Ստեփանոս Նախավկա եկեղեցին, գավիթներ, սրահներ, բնակելի ու տնտեսական շենքեր է կառուցել Ստեփանոս եպիսկոպոսը՝ Հրահատ իշխանի օժանդակությամբ: Եկեղեցու օծմանը հրավիրվել է Սյունյաց եպիսկոպոս Հակոբը, որը վանքի միաբանություն է հաստատել, նրան որպես սեփականություն հատկացրել շրջակա տարածքները: Բղենո Նորավանքի դիմաց հիմնվել է բորոտանոց, որտեղ հավաքել են բազմաթիվ հիվանդների: Ստեփանոս եպիսկոպոսը 970-ին վախճանվել է և թաղվել եկեղեցու մոտ: 989-ին Բղենո Նորավանքում ընդօրինակվել է և նկարազարդվել «Էջմիածնի Ավետարանը»:

Սպիտակ կրաքարով կառուցված եկեղեցին XI դ. արդեն խարխլված էր, և 1062-ին, Սյունյաց Գրիգոր Ա Աշոտյան թագավորի հրամանով, Գևորգ ու Հովհաննես քահանաները սրբատաշ կապտավուն բազալտով հիմնովին վերակառուցել են այն, որից հետո Ս. Ստեփանոս Նախավկա եկեղեցին հայկական ճարտարապետության մեջ եզակի է դարձել իր հորինվածքով և հարդարանքով: Ունի ընդհանուր երկթեք ծածկի տակ վերցրած թաղածածկ աղոթասրահ, նրան հյուսիսից և հարավից կից, արևելքում՝ խորաններով սրահներ, իսկ արևմուտքից՝ եկեղեցու հետ ծավալատարածական ամբողջություն կազմող, կենտրոնում կամարակապ մեծ բացվածքով գավիթ: Յուրօրինակ են մեանդրներով մշակված շքամուտքը, գավթի որմնասյուների բուսական զարդաքանդակներով խոյակները, հնգախորշ խորանը, երկայնական պատերի զույգ, կամարակապ քանդակազարդ բացվածքները:

Հայկական արվեստում բացառիկ են ճակատները ձևավորող, կաթնագույն քարի սալերի վրա իրականացված պատկերաքանդակները, որոնք բովանդակում են Քրիստոսի կյանքի հետ կապված առանձին թեմաներ՝ Ավետումից մինչև Համբարձում: Այս բարձրարվեստ քանդակները սերտորեն առնչվում են Սյունիքի մանրանկարչության հետ և հայկական միջնադարյան արվեստի հանգուցային ստեղծագործություններից են: Բղենո Նորավանքը վերակառուցվել է 1962-ին:

Մուրադ Հասրաթյան

Գրկանության ցանկ

«Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, գլխ. խմբ. Հովհ. Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Երևան, 2002:

Ստեփանոս Օրբելյան, Սյունիքի պատմություն, Ե., 1986:

Սարգսյան Գ., Բղենո Նորավանք, «Էջմիածին», 1952, № 3–5:

Դիվան հայ վիմագրության, պր. 2, Ե., 1960:

Մնացականյան Ս., Հայկական ճարտարապետության Սյունիքի դպրոցը, Ե., 1960: